Kalendarium:
życie, praca, proces beatyfikacyjny

Życie

  • Ur. 7. X .1902 roku w Warszawie przy ul. Senatorskiej 38, ochrzczona w kościele parafialnym w Wiązownie. Ojciec – Ignacy Chrzanowski, prof. UJ, autor Historii literatury niepodległej Polski, matka – Wanda ze Szlenkierów. Brat Bohdan ur. 26 IX 1900 r.
  • 1910 r. – przeniesienie się rodziny Chrzanowskich do Krakowa, gdzie ojciec – Ignacy Chrzanowski – obejmuje Katedrę Historii Literatury UJ. Nauka Hanny na pensji panny Stanisławy Okołowiczówny przy ul. Pańskiej w Krakowie. Przyjaźń z Anielką Chałubińską – wnuczką Tytusa Chałubińskiego.
  • Rok 1913-1914 – pobyt w Zakopanem w celach leczniczych.
  • 1915-1920 r. – nauka w Prywatnym Żeńskim Gimnazjum Realnym ss. Urszulanek w Krakowie zakończona maturą.
  • 1920 r. – udział w zbiórkach odzieży i żywności w domach krakowskich na potrzeby wojny 1920 r., pomoc na stacji kolejowej, udział w kursach pielęgniarskich organizowanych przez Amerykański Czerwony Krzyż. Znajomość ze Stellą Tylską, praktyka w Klinice Chirurgicznej w Krakowie – pielęgnacja rannych.
  • 1920-1922 r. – studia na Wydziale Filozoficznym UJ. Praca w Ambulatorium Panien Ekonomek założonym przez Marię Epsteinówną.·
  • 1922-1924 r. – nauka w Warszawskiej Szkole Pielęgniarstwa kierowanej przez Helen Bridge. Dyplom – czerwiec   1924 r.
  • 1925 r. – roczne stypendium Fundacji Rockefellera w Paryżu.
  • 1926-1929 r. – praca pielęgniarstwa społecznego w Uniwersyteckiej Szkole Pielęgniarek i Higienistek w         Krakowie. Praca w Poradni Przeciwgruźliczej, Poradni dla Niemowląt, Poradni dla Kobiet Ciężarnych. Stypendium Fundacji Rockefellera w Belgii dla zapoznania się z pracą pielęgniarki – higienistki szkolnej.
  • 1929 r. – kilkumiesięczny wyjazd do sanatorium w Szwajcarii.
  • 1929-1939 r. – redaktor naczelny „Pielęgniarki Polskiej” – czasopisma Polskiego Stowarzyszenia Pielęgniarek Zawodowych. Autorka 42 artykułów, a łącznie z „Kroniką Pielęgniarską” i przeglądem pism krajowych i zagranicznych – ponad 60.
  • 1931-1933 r. – asystentka dyrektorki Warszawskiej Szkoły Pielęgniarstwa.
  • 1934 r. – opublikowanie pod pseudonimem Agnieszka Osiecka powieści Klucz Niebieski.
  • 1935 r. – prace przy ustawie o pielęgniarstwie.
  • 1935 r. – prace przy ustawie o pielęgniarstwie.
  • 1938 r. – opublikowanie razem z Teresą Kulczyńską Zabiegów pielęgniarskich (Wyd. Polskie Stowarzyszenie  Pielęgniarek Zawodowych). Książka wznawiana w latach 1938, 1943 (Wyd. Książnica Polska w Glasgow), 1944 (Wyd. Książnica Polska w Glasgow) i 1947 (PZWL) roku. Publikacja wierszy w „Myśli Narodowej”.
  • 1938 r. – opublikowanie pod pseudonimem Agnieszka Osiecka powieści. Krzyż na piasku. Dwukrotny pobyt z ojcem we Włoszech.
  • 1939-1945 r. – pobyt w Krakowie. Śmierć brata Bohdana w Katyniu wiosną 1940 r. Uwięzienie ojca prof. Ignacego Chrzanowskiego w ramach Sonderaction Krakau i wywiezienie do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen. Śmierć w styczniu 1940 r. Przymusowa przeprowadzka wraz z matką z domu profesorów UJ przy al. Słowackiego 15 do domu przy ul. Radziwiłłowskiej. Wspólne zamieszkanie z Fery – żoną Bohdana i ich maleńką córeczką Wandą.
  • Poł. X. 1939 – 31. III. 1945 r. – praca w Sekcji Pomocy Wysiedlonym Polskiego Komitetu Opiekuńczego jako przewodnicząca działu opieki domowej, a pod koniec jako przewodnicząca Sekcji.
  • 1. IV. 1945-1. IX. 1957 r. – praca w Państwowej Szkole Pielęgniarstwa w Krakowie jako kierownik szkolenia w otwartej opiece zdrowotnej. Miejsce zamieszkania – Dom Uniwersytecki, ul. Łobzowska 61.
  • 1946 – 1947 r. – stypendium UNRA w Stanach Zjednoczonych. Wykłady na dokształcających kursach pielęgniarskich prowadzone na zlecenie Ministerstwa Zdrowia. Wykłady z metodyki nauczania w pielęgniarstwie otwartym w Szkole Instruktorek w Warszawie.
  • 1950 r. – ankieta w szkołach całej Polski dotycząca szkolenia w dziale pielęgniarstwa otwartego przeprowadzona na zlecenia Ministerstwa Zdrowia. Udział w pracach Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego, kierowanie podkomisją historyczną Oddziału Krakowskiego.
  • 1951-1957 r. -funkcja wicedyrektorki Państwowej Szkoły Pielęgniarstwa w Krakowie.
  • 1951 r. – śmierć matki, Wandy.
  • 1953 r. – udział w nabożeństwach w Opactwie Tynieckim.
  • 1955 r. – początek konferencji i rekolekcji dla pielęgniarek.
  • 1957 r. – początek pielęgniarstwa parafialnego.
  • 1957 r. – powstanie Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego, praca w Zarządzie Głównym, a następnie w Komisji Historycznej PTP.
  • l. IX. 1957 -30. VI. 1958 r. – dyrektorka Szkoły Pielęgniarstwa Psychiatrycznego w Kobierzynie.
  • 1957 r. – odznaka „Za wzorową pracę w Służbie Zdrowia”.
  • 1958 r. – przejście na rentę nauczycielską.
  • Lata 60. – z-ca rzecznika dobra Służby Zdrowia.
  • 1960 r. – Wydanie Pielęgniarstwa w Otwartej Opiece Zdrowotnej, PZWL.
  • 1964 r. – początek kursów pielęgniarskich dla sióstr zakonnych organizowanych pod patronatem kurii krakowskiej.
  • 1964 r. – początek rekolekcji dla chorych w Domu Rekolekcyjnym xx. Salwatorianów w Trzebini (trwały do 1984 r., potem w latach 1984 – 1989 w Kalwarii Zebrzydowskiej u 00. Bernardynów, Nowa Wieś do 1994 r.).
  • 1964 r. – Pielęgniarstwo w Otwartej Opiece Zdrowotnej, PZWL, wydanie II.
  • 21. XII. 1965 r. – Order „Pro Ecclesia et Pontyfice” od papieża Pawła VI
  • „Pielęgniarstwo w Otwartej Opiece Zdrowotnej”, PZWL, wydanie III.
  • 1966 r. – operacja w Klinice Ginekologii przy ul. Kopernika. Rad i  naświetlania RTG.
  • 1971 r. – początek dwutygodniowych wczasorekolekcji dla chorych w Staniątkach u ss. Benedyktynek.
  • 17. XII. – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski.
  • 1973 r. – Pielęgniarstwo w Otwartej Opiece Zdrowotnej, PZWL, wydanie IV, uzupełnione i poprawione, (razem z Kazimierą Skobyłko, potem kolejne wydania w 1975 i 1976).
  • 29. IV. 1973 r. – śmierć Hanny Chrzanowskiej.
  • 2. V. 1973 r. – pogrzeb Hanny Chrzanowskiej na cmentarzu Rakowickim prowadzony przez kardynała Karola Wojtyłę.
  • 3. XI. 1998 r. – rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego.

„Gęba niegdyś piękna. Włosy niegdyś blond.
Wykształcenie: niższe. Zawód: posługaczka oraz pośredniczka od wszystkiego.
Charakter: pogodny skąpiec i dusi-grosz. Zainteresowania: Kobra i Synod.

– Hanna Chrzanowska o sobie, 1973 r.

Praca

Wykształcenie i przygotowanie zawodowe:

  • . W zakresie szkoły powszechnej – nauczanie domowe i nauka na pensji p. Okołowiczównej w Krakowie.
  • Gimnazjum ss. Urszulanek w Krakowie, z uzyskaniem matury w 1920 r.
  • Kurs sanitarny prowadzony przez amerykańskie pielęgniarki Czerwonego Krzyża, uprawniający do pielęgnowania rannych żołnierzy podczas wojny bolszewickiej.
  • Wolontariuszka w ambulatorium pp. Ekonomek, w którym wykonywano opatrunki ubogim.
  • 1920 – 1921 r. Studia na wydziale polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego (UJ).
  • 1922 – 1924 r. Nauka w Warszawskiej Szkole Pielęgniarstwa
  • 1924 r. Jeden semestr na wydziale polonistyki UJ.
  • 1925 – 1926 r. Roczny pobyt we Francji w ramach stypendium Fundacji Rockefellera, w zakresie pielęgniarstwa społecznego.
  • 1926 r. Miesięczny pobyt w Belgii w ramach stypendium tejże fundacji w zakresie higieny szkolnej.
  • 1946 – 1947 r. Półroczny pobyt w Nowym Jorku, z grupą polskich pielęgniarek w ramach stypendium UNRRA (United Nations Relief and Rehabilitation Administration), podczas, którego zapoznała się z organizacją i metodyką pielęgniarstwa domowego w USA.

Praca pedagogiczna i pełnione funkcje:

  •  1926 – 1929 r. Praca instruktorki Pielęgniarstwa Społecznego i Zdrowia Publicznego w Uniwersyteckiej Szkole Pielęgniarek i Higienistek (USPiH) w Krakowie przy ul. Kopernika.
  • 1929 – 1939 r. Pełni funkcję Naczelnego Redaktora fachowego miesięcznika „Pielęgniarka Polska”.
  • 1931 – 1933 r. asystentka dyrektorki Warszawskiej Szkoły Pielęgniarstwa.
  • Praca w zespole przygotowującym Ustawę o zawodzie pielęgniarki, zatwierdzoną przez Sejm Rzeczpospolitej w 1935 r.
  • 1936 – 1937 r. Wybrana podczas kolejnych zjazdów wiceprzewodniczącą Polskiego Stowarzyszenia Pielęgniarek Zawodowych.
  • 1939 – 1945 r. praca w Dziale Opieki nad Uchodźcami i Wysiedlonymi w Krakowie – szkolenie sanitariuszek do opieki nad rannymi i ochotniczek do pracy z uchodźcami.
  • Opieka nad dziećmi, adopcje sierot.
  • Od 1945 r. Wykłady na kursach sióstr Pogotowia Sanitarnego PCK w Krakowie.
  • Współpraca z Anną Rydlówną przy tworzeniu programu szkolnego w Szkole Pielęgniarskiej ss. Serafitek w Przemyślu.
  • 1945 – 1957 r. W USPiH, a po przekształceniu w Państwowej Szkole Pielęgniarstwa – kierownik szkolenia w lecznictwie otwartym, wdrożenie nauczania Pielęgniarstwa Domowego wraz z praktykami oraz funkcja wicedyrektora szkoły.
  • Do roku 1950, wykłady w Katolickiej Szkole Pielęgniarstwa ss. Miłosierdzia św. Wincentego a Paulo w Krakowie.
  • 1957 – 1958 r. Obowiązki dyrektorki Szkoły Neuropsychiatrycznej w Kobierzynie.
  • Od lat powojennych na zlecenie Ministerstwa Zdrowia była wykładowcą Szkoły Instruktorek z zakresu metodyki nauczania w otwartej opiece zdrowotnej.
  • Czerwiec 1957 r. Wdrożenie opieki nad chorymi w domach w ramach Pielęgniarstwa Parafialnego działającego wg programu przygotowanego przez H. Chrzanowską. Program obejmował : Opiekę długoterminową, hospicjum domowe, opiekę terminalną.
  • Opracowanie programu trzymiesięcznych kursów dla sióstr zakonnych, pozbawionych możliwości kształcenia przez władze PRL.
  • Wykłady dokształcające dla pielęgniarek w różnych miastach Polski.
  • 1957 r. po utworzeniu Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego (PTP), praca w Zarządzie Głównym i długoletnia przewodnicząca Komisji Historycznej w Warszawie i Krakowie.
  • Od lat 60. praca w charakterze zastępcy rzecznika dobra służby zdrowia przy Okręgowej komisji Kontroli Zawodowej w Krakowie.
  • Udział w konsultacjach podczas prac nad organizacją pielęgniarstwa środowiskowego.
  • Współpraca z Teresą Kulczyńską w zakresie konsultacji podczas tworzenia się Wydziału Pielęgniarstwa w Lublinie.

„Chociaż nieustannie w pracy naszej kładzie się nacisk na same usługi ściśle pielęgniarskie, ani na chwilę nie wolno nam zapomnieć, że z nimi nierozłącznie są związane usługi dla psychiki, duszy chorego. Dopiero ich sprzężenie stanowi istotę pielęgniarstwa w ujęciu chrześcijańskim. Służyć w tym duchu – to czerpać ze źródła radości.”
Zagadnienia etyczne w pielęgniarstwie domowym. Istota pracy.

– Hanna Chrzanowska

Publikacje i opracowania:

  • Próby literackie – wydane dwie powieści pod pseudonimem Agnieszka Osiecka i kilka wierszy
  • Powieść „Klucz niebieski” (1934), „Krzyż na piasku” (1938), nieopublikowana trzecia powieść „Płonący śnieg” pozostawiona bez określenia daty jej powstania.
  • W latach 1929 – 1939 r. pełniła funkcję redaktora naczelnego fachowego miesięcznika „Pielęgniarka Polska”, w którym zamieściła wiele swoich świetnych artykułów. Prowadziła w nim kronikę i przegląd pism krajowych oraz zagranicznych dotyczących pielęgniarstwa w całym świecie.
  • Pod jej redakcją zostały wydane „Zabiegi pielęgniarskie” (1938 r,), opracowane na podstawie notatek p. Teresy Kulczyńskiej. Wcześniej drukowane w Pielęgniarce Polskiej, doczekały się kolejnych wydań w Polsce, w czasie wojny w Glasgow, oraz w Polsce powojennej.
  • „Wytyczne pracy pielęgniarki społecznej” z uwzględnieniem pracy w poszczególnych poradniach, drukowane cyklicznie w rocznikach 1938 – 1939. Opracowywane wspólnie z pielęgniarką Wandą Lankajtes.
  • Podręcznik „ Pielęgniarstwo w Otwartej Opiece Zdrowotnej” wydany w latach: 1960, 1964, 1966. Czwarte wydanie podręcznika zmienione, z elementami pielęgniarstwa środowiskowego, napisany we współpracy z instruktorką Kazimierą Skobyłko, H. Chrzanowska oddała do druku w 1972 roku. Podręcznik ukazał się jednak już po śmierci Chrzanowskiej pod koniec 1973 roku.
  • Niepublikowane zagadnienia etyczne w pielęgniarstwie domowym, sprawowaniu opieki długoterminowej i terminalnej.
  • 1970 r. Niepublikowane „Wytyczne pracy opiekunki chorych w opiece parafialnej”.
  • „Regulamin parafialnej opiekunki chorych”, zatwierdzony przez ks. kard Karola Wojtyłę w 1971 roku.
  • Duża ilość referatów, konspektów szkoleń, życiorysów, teksty innych przemówień.
  • Artykuły w „Tygodniku Powszechnym” i „Pielęgniarce i Położnej”.
  • Korekty prac magisterskich oraz Podręcznika Instruktora PCK.
  • Niepublikowany Pamiętnik (rękopis, maszynopis). Został opublikowany w 2018 roku.

Proces beatyfikacyjny – kalendarium

  • Kwiecień 1993r. Po Mszy św. odprawionej w Bazylice oo Franciszkanów przez  ks. bpa Stanisława Smoleńskiego w XX rocznicę śmierci Hanny Chrzanowskiej, wśród zgromadzonych pielęgniarek, chorych i ich opiekunów, padł wniosek o podjęcie starań o wszczęcie procesu beatyfikacyjnego Hanny Chrzanowskiej. Z wnioskiem wystąpiła pielęgniarka Zofia Szlendak – Cholewińska.
  • 4 grudzień 1995 r. Podczas wizytacji kanonicznej Parafii św. Mikołaja w Krakowie przez JE ks. kard. Franciszka Macharskiego, po spotkaniu z przedstawicielami Służby Zdrowia, Zarząd Oddziału Katolickiego Stowarzyszenia Pielęgniarek i Położnych Polskich z jego prezesem Izabelą Ćwiertnią, duszpasterzem pielęgniarek i położnych ks. Kazimierzem Kubikiem, zwrócił się do ks. kardynała z prośbą o wszczęcie starań zmierzających do wyniesienia na ołtarze  Hanny Chrzanowskiej.
  • Marzec 1997 r. Biskupi polscy zebrani na 287  Konferencji Episkopatu Polski wyrazili pozytywną opinię o stosowności wszczęcia procesu.
  • Powołanie przez ks. kardynała F. Macharskiego Komisji Historycznej pod przewodnictwem prof. dr hab. Urszuli Perkowskiej i  członków w osobach pielęgniarek : Krystyny Pęchalskiej i Marii Przybylskiej.
  • Październik 1998r. Zakończenie prac Komisji Historycznej. Zebrano ok 3000 stron dokumentów. Proboszcz parafii św. Mikołaja ks. prałat Antoni Sołtysik zwrócił się oficjalnym pismem do ks kardynała o otwarcie procesu beatyfikacyjnego Hanny Chrzanowskiej.
  • 3 listopada1998 r. JE ks kard Franciszek Macharski wydanym dekretem uroczyście otworzył proces beatyfikacyjny. Odbyło się zaprzysiężenie Trybunału w kaplicy Arcybiskupów Krakowskich. Ceremonii dokonał ks kardynał w obecności mianowanego referenta ds kanonizacyjnych ks prof. hab. Stefana Ryłko. Asystenci ks. Andrzej Scąber i ks. Andrzej Grodecki . Postulatorem zaprzysiężono ks Antoniego Sołtysika  – proboszcza parafii św. Mikołaja, wicepostulatorem – pielęgniarkę Helenę Matogę, notariuszem prawnika, pielęgniarkę Marię Cherian.
  • Maj 1999r. W kościele św. Mikołaja w Krakowie w każdą trzecią środę miesiąca trwają modlitwy o wyniesienie na ołtarze Hanny Chrzanowskiej. Jest to jednocześnie dzień spotkań formacyjnych dla pielęgniarek i położnych.
  • Rozpoczęto przesłuchania świadków życia i dzieła Służebnicy Bożej Hanny Chrzanowskiej. Przesłuchano ponad 72 osoby.
  • 30 grudnia 2002 r. Uroczyste zamknięcie procesu beatyfikacyjnego na szczeblu diecezjalnym, Służebnicy Bożej Hanny Chrzanowskiej przez JE ks. kard F. Macharskiego.
  • 30 stycznia 2003 r. Przekazanie dokumentów procesowych do Kongregacji ds Kultu Świętych przy Stolicy Apostolskiej. Postulatorem rzymskim procesu beatyfikacyjnego został wybrany ks. prałat Mieczysław Niepsuj, dyrektor Domu Polskiego w Rzymie. Dokumenty przekazali : ks. Postulator Antoni Sołtysik wraz z ks. Kazimierzem Kubikiem.
  • Rozpoczęto opracowywanie POSITIO – relacje o życiu, heroiczności cnót, zeznania świadków, docelowo zawiera 700 stron.
  • 30 września 2015 r. podczas audiencji w Watykanie dla prefekta Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych kard. Angelo Amato, Papież Franciszek potwierdził dekrety o heroiczności cnót Sług Bożych ks. Franciszka Blachnickiego i pielęgniarki Hanny Chrzanowskiej.
  • 6 kwietnia 2016 r. doczesne szczątki Czcigodnej Służebnicy Bożej zostały przeniesione z Cmentarza Rakowickiego do krypty kościoła św. Mikołaja  w Krakowie przy ul. Kopernika 9.
  • 7 lipca 2017 r. Zatwierdzenie przez Papieża Franciszka dekretu beatyfikacyjnego Czcigodnej Sługi Bożej Hanny Chrzanowskiej. Podstawą było uznanie cudu za przyczyna Sługi Bożej.
  • 7 grudnia 2017 r. wydanie Dekretu przez J. Eks. ks. Arcybiskupa Metropolitę Krakowskiego Marka Jędraszewskiego, powołującego Komitet Organizacyjny dla przygotowania uroczystości beatyfikacyjnej przewidzianej na 28 kwietnia 2018r., w przeddzień 45 rocznicy śmierci Służebnicy Bożej. W ramach przygotowania do beatyfikacji, 28 dnia każdego miesiąca w kościele św. Mikołaja odbywała się uroczysta Msza św. a po niej konferencje tematyczne przedstawiające życie i dzieło przyszłej Kandydatki na ołtarze. J. Eks. ks. Arcybiskup Marek Jędraszewski poświecił Bł. Hannie Chrzanowskiej II część Nowenny Jubileuszowej wyrażającej dziękczynienie za odzyskaną niepodległość naszej Ojczyzny. Wskazał na przypominanie Jej postaci podczas kazań, a zwłaszcza w okresie Wielkiego Postu i Triduum Paschalnego, a także na spotkania grup charytatywnych i zespołach wolontariuszy.
  • 4 kwietnia 2018 r. trumienka ze szczątkami przyszłej błogosławionej została w procesji przeniesiona z krypty do marmurowego sarkofagu umieszczonego pod zabytkowym tryptykiem w nawie bocznej kościoła św. Mikołaja. Procesję prowadził J. Eks.  Biskup Jan Zając. Uczestniczący w uroczystości odśpiewali litanię do Wszystkich Świętych.
  • 28 kwietnia 2018 r. Uroczystość beatyfikacji w Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Łagiewnikach. Legat papieża Franciszka kardynał Angelo Amato odczytał Dekret papieski oraz wygłosił kazanie poświęcone nowej Błogosławionej.Święto patronalne ku czci Błogosławionej zostało wyznaczone na dzień 28 kwietnia.